Bestuurlijke samenvatting

Hierbij bieden wij u de begroting 2025 aan. In het derde en laatste volle jaar van deze bestuursperiode gaan we verder met het uitvoeren van de ambities uit ‘Samen Doen: eerlijk sociaal en ambitieus’ en leggen we een aantal accenten op basis van nieuwe, of aangepaste inzichten.

Groei moet passen bij onze eigenheid
Met de Omgevingsvisie Weert is helder gemaakt dat we gaan groeien richting 60.000 inwoners en dat we willen versnellen in de woningbouwopgave. Aangezien de ons omliggende gemeenten, Nederweert en Cranendonck voor vergelijkbare groeiopgaven staan, betekent dat iets voor de regio en de rol die Weert daarin heeft als centrumgemeente. De ontwikkeling staat niet los op zich en wordt beïnvloed door de schaalsprong rondom Eindhoven. Dat is overigens niet nieuw; de geringe afstand tussen Weert en Eindhoven en de omvang van het dagelijkse woon-werkverkeer tussen beiden laat zien dat er wederzijdse afhankelijkheden zijn.

De gevolgen van deze schaalsprong zijn nu al merkbaar in onze woningmarkt en op onze bedrijventerreinen. Hierop willen we meer regie kunnen voeren door heldere keuzes te maken en slim te anticiperen; ‘groei vanuit eigenheid’ hanteren we daarbij als uitgangspunt. Onder ‘eigenheid’ verstaan we; passend bij de maat en schaal van Weert, de sociaal-maatschappelijke identiteit, de groene omgeving en onze cultuurhistorie. De genoemde ‘eigenheid’ vraagt om méér dan fysieke aanpassingen, zoals bouw van woningen en bijbehorende voorzieningen. De beleving die voor inwoners en bezoekers in Weert geboden wordt moet ook meegroeien. Goede, onderscheidende evenementen, een bruisende binnenstad en gerichte citymarketing ondersteunen daarbij.

Weert in de regio
Het jaar 2025 wordt ook het jaar van de regio. De Regio Deal Midden-Limburg komt op stoom met het in Weert gevestigde regiobureau en de eerste projecten gaan van start. Het Rijk en de provincie hebben gaan samen met de regio minimaal € 40 miljoen investeren voor projecten in onze regio. Deze impuls moet ons helpen bij de groei die we eerder hebben benoemd en vraagt ons ook om te cofinancieren. Met de Regio Deal krijgt Midden-Limburg ook een impuls op de doorontwikkeling van de regio. Projecten uit de Regio Deal richten zich op de pijlers (1) Leefbaarheid, (2) Klimaat & landschap en Economie, (3) Onderwijs & Arbeidsmarkt en (4) Versterken regionale samenwerking.

Welvaart versterken voor iedereen
Het welzijn en de welvaart van onze inwoners en de aspecten waarin de gemeente het dagelijks leven ondersteunt, (wonen, werken/economie, onderwijs en vrije tijd) moet op peil blijven voor álle inwoners en waar nodig verbeteren. We zien in toenemende mate instroom van nieuwe Weertenaren. Ook voor die groepen willen we een groene thuishaven zijn, zodat zij optimaal kunnen meedoen met alles wat Weert te bieden heeft.
Er is in de samenleving, in onze dorpen en wijken veel in ontwikkeling wat invloed heeft op de leefbaarheid. Daar hebben we oog voor. We gaan ons daarom in 2025 richten op de dorpen en op een aantal wijken, waar plannen gemaakt worden om samen de leefbaarheid te vergroten en samen te investeren in zaken waaraan de inwoners behoefte hebben.

Basis op orde
Tegelijkertijd vernieuwen we in 2025 onze dienstverlening. We willen zichtbaar en benaderbaar zijn voor onze inwoners en heldere verwachtingen wekken in onze dienstverlening, maar ook slim gebruik maken van digitalisering. Onze inwoners en ondernemers staan centraal, maar zien soms een gemeente met meerdere gezichten. Dat willen we verbeteren in onze aanpak in bijvoorbeeld een wijk, of als inwoners vragen aan ons stellen. Samengevat gaat het dan om onze dienstverlening. Die wordt beter als we slimmer gebruikmaken van data en als we zorgen dat onze organisatie naadloos samenwerkt tussen afdelingen en domeinen.

De manier waarop de gemeente haar werk doet en waarop zij buiten wordt gezien kent nog een aantal onderbelichte aspecten die we als basis beschouwen. Weert heeft (en pakt) nog niet altijd de rol die logischerwijs bij Weert als centrumstad past. We staan op het punt om zelfbewust en proactief met onze eigen organisatie, onze inwoners en ondernemers aan de slag te gaan. Beleid maken en uitvoeren op basis van allerhande beschikbare data en kennis is zo’n voorbeeld. De bestuurlijke positie van de gemeente Weert in de regio, ons contact met inwoners en ondernemers die nog niet in beeld zijn, ons personeelsbestand en toezicht en handhaving moeten op orde blijven.
Wat ook bij de basis hoort, is het opbouwen en onderhouden van de regionale samenwerking. We investeren blijvend in bestuurlijke relaties met onze partners over de grens, zowel in Noord-Brabant, als in Vlaanderen en Duitsland.

Vitale organisatie
De huidige krappe arbeidsmarkt in combinatie met (personele) ontwikkelingen maken dat de vraag voor personele inzet een uitdaging is. Onze opgaven, bestuurlijke ambities en onze dienstverlening aan de inwoners vragen om ambtelijke inzet om deze waar te maken. We investeren om ons te positioneren als een aantrekkelijke en vitale organisatie voor huidige en toekomstige medewerkers; binden én boeien.

Financieel gezond blijven
Bij de vaststelling van de Kadernota in het voorjaar was er sprake van een meerjarig negatief perspectief 2025-2028. De financiële situatie van veel gemeenten in Nederland was niet gunstig, zo ook in Weert. Het jaar 2026 bleek ook voor ons het grote ravijnjaar. De meicirculaire heeft dit perspectief enigszins positief beïnvloed. Het begrotingsjaar 2025 kent nu nog een positief saldo, maar voor de jaren daarna is weinig ruimte voor meerjarige structurele uitgaven. Voor het eerst sinds jaren wordt Weert nu voor de jaren 2026-2027 geconfronteerd met een negatief saldo. Daarnaast zijn er nog een aantal financiële onzekerheden zoals de uitwerking van de septembercirculaire 2024, doorwerking van raadsbesluiten over september en oktober, maar ook de verdere (financiële) uitwerking van het regeerakkoord die naar verwachting pas echt duidelijk zal worden in de meicirculaire 2025.
Naast deze onzekerheden staan we zoals in de Kadernota al aangegeven voor uitdagingen door diverse maatschappelijke en economische ontwikkelingen.

Bovenstaand financieel perspectief heeft ons gedwongen om scherpe keuzes te maken bij de begrotingsvoorbereiding, maar dwingt ook tot behoedzaamheid bij de begrotingsbehandeling. We hebben keuzes gemaakt binnen de voorstellen van de Kadernota 2025 en de daarbij aangenomen moties en amendementen.
Om nog enige ruimte te krijgen voor nieuw beleid, hebben we de begroting kritisch bekeken, afwegingen gemaakt en zetten we volop in om externe financieringen -zoals Europese- en rijkssubsidies- binnen te halen om doelen te verwezenlijken. Zoals al eerder aangegeven zijn de middelen uit de Regio Deal daarvan een goed voorbeeld: we verwachten de eerste rijksbijdrage op onze investeringen (cofinanciering) al in 2025 te ontvangen.
We presenteren u nu een begroting die solide is opgebouwd, helaas voor 2026 nog negatief uitkomt, maar wel nog ruimte geeft om diverse ontwikkelingen op te pakken om daarmee onze gestelde doelen en resultaten te behalen.